Niewidzialna Ochrona. Kurtyny świetlne bezpieczeństwa w automatyce przemysłowej
W nowoczesnej automatyce przemysłowej bezpieczeństwo musi iść w parze z wydajnością. Kurtyny świetlne to jedno z najskuteczniejszych rozwiązań chroniących operatorów maszyn bez ograniczania procesu.
W tym kursie pokażemy:
czym są kurtyny świetlne i jak działają,
jakie mają typy i zastosowania,
jak dobrać i poprawnie zamontować kurtynę,
oraz jakie normy należy spełnić, by wdrożyć je zgodnie z wymaganiami BHP.
Dzięki tej serii zdobędziesz wiedzę, która pomoże Ci świadomie projektować i integrować systemy bezpieczeństwa oparte na kurtynach.
Jak dobrać kurtynę świetlną bezpieczeństwa do aplikacji przemysłowej?
W tej części kursu pokażemy, jak krok po kroku dobrać odpowiednią kurtynę świetlną do konkretnej aplikacji. Poznasz techniczne kryteria wyboru, różnice między typami kurtyn oraz praktyczne wskazówki, dzięki którym Twoje rozwiązanie będzie nie tylko bezpieczne, ale i ergonomiczne.
Krok 1: Określenie poziomu ryzyka
Dobór odpowiedniej kurtyny świetlnej zawsze powinien zaczynać się od analizy ryzyka. To właśnie od niej zależy, jakie środki ochrony zostaną uznane za wystarczające, a jakie mogą okazać się niewystarczające – lub wręcz nadmiarowe. Ocena ryzyka pozwala dopasować rozwiązanie do realnych warunków pracy, a nie do ogólnych założeń.
Aby ocenić poziom ryzyka, należy wziąć pod uwagę m.in.:
rodzaj zagrożeń – np. ruchome części maszyn, wysokie temperatury, siła nacisku,
częstotliwość kontaktu operatora ze strefą niebezpieczną,
czas reakcji – czyli możliwość uniknięcia zagrożenia,
potencjalne skutki ewentualnego wypadku.
Dokumentacja analizy ryzyka to nie tylko element projektu, ale również ważny dowód w razie audytu lub zmian na stanowisku.
Źródło: DYNAMOTION
Na podstawie tej analizy określa się wymagany Poziom Bezpieczeństwa (PL) lub SIL, co prowadzi do wyboru odpowiedniego typu kurtyny:
Typ 2 – do aplikacji o niższym poziomie ryzyka,
Typ 4 – do aplikacji o wysokim poziomie ryzyka i krytycznych wymaganiach bezpieczeństwa.
Nie każda aplikacja wymaga tej samej precyzji detekcji. Dlatego po ocenie poziomu ryzyka czas na sprecyzowanie, jakiej wielkości obiekt ma być wykrywany przez kurtynę świetlną. To właśnie ten parametr – znany jako rozdzielczość detekcji – określa, czy kurtyna ma zatrzymać maszynę przy przecięciu pojedynczej wiązki przez palec, dłoń czy całą sylwetkę człowieka.
Standardowe rozdzielczości to:
14 mm – ochrona palców (idealna przy drobnych, precyzyjnych aplikacjach),
30 mm – ochrona dłoni (np. przy obsłudze przenośników czy stanowisk półautomatycznych),
>40 mm lub tylko kilka wiązek – ochrona ciała lub detekcja obecności (często stosowana w większych systemach transportowych lub zrobotyzowanych).
Zbyt gęsto rozmieszczone wiązki światła mogą powodować niepotrzebne przestoje, zbyt rzadkie natomiast nie zapewnią wymaganego bezpieczeństwa pracy operatora
Zbyt wysoka rozdzielczość może powodować fałszywe wyłączenia, a zbyt niska – nie zapewni właściwej ochrony. Wybór powinien wynikać z analizy ryzyka i funkcji stanowiska.
Źródło:Telemecanique Sensors
Krok 3: Dobierz wysokość kurtyny i zasięg detekcji
Kolejnym kluczowym parametrem jest wysokość pola ochronnego – czyli jak dużą przestrzeń ma nadzorować kurtyna – oraz zasięg detekcji, czyli maksymalna odległość między nadajnikiem a odbiornikiem.
Przy tym kroku zadaj sobie pytania:
Czy kurtyna ma chronić całą wysokość maszyny, czy tylko konkretny punkt (np. strefę załadunku)?
Jak daleko są od siebie rozmieszczone elementy kurtyny?
Czy w otoczeniu mogą występować przeszkody, odbicia, światło zewnętrzne lub inne zakłócenia?
Typowe dane katalogowe:
długości od 150 mm do ponad 2 metrów,
zasięg działania do 20 metrów (w zależności od modelu).
Model XUSL2E30H046NWC z oferty Telemecanique Sensors – odporny na środki czyszczące, przystosowany do pracy w trudnych warunkach.
Źródło:Telemecanique Sensors
Wskazówka:W ciasnych aplikacjach o nieregularnym układzie warto rozważyć dodatkowe osłony ochronne, lustra odbijające lub kurtyny w obudowie IP69K, które poradzą sobie w trudnych warunkach przemysłowych.
Krok 4: Muting, blanking i inne funkcje – kiedy są potrzebne?
Nowoczesne kurtyny świetlne to nie tylko linia wiązek zatrzymująca maszynę – to zaawansowane urządzenia z szeregiem funkcji, które mogą ułatwić automatyzację i zwiększyć efektywność procesów. Jeśli Twoja aplikacja wymaga więcej niż tylko podstawowego zatrzymania w razie wykrycia obecności, rozważ wybór kurtyny z dodatkowymi możliwościami.
Najczęściej stosowane funkcje to:
Muting – pozwala tymczasowo „ignorować” obiekty w polu detekcji, np. przejeżdżające palety na przenośniku. Umożliwia ochronę operatora bez zatrzymywania procesu.
Blanking – wyklucza z działania określone wiązki świetlne. Przydatne, gdy jakiś element maszyny (np. chwytak, wspornik) zawsze znajduje się w obszarze detekcji.
Kodowanie sygnału – zabezpiecza przed zakłóceniami z innych kurtyn lub źródeł światła podczerwonego, co zapewnia stabilne działanie nawet w trudnym środowisku.
Funkcje specjalne, takie jak muting czy blanking, to klucz do pogodzenia ochrony z efektywnością. Źródło:Telemecanique Sensors
Dla kogo to ważne?
Tego typu funkcje są niezastąpione w aplikacjach logistycznych, na liniach paletyzujących czy w zautomatyzowanych strefach przeładunku. Pomagają pogodzić bezpieczeństwo z nieprzerwaną pracą maszyn, co w wielu przypadkach przekłada się na realne oszczędności i wyższą wydajność.
Jeśli chcesz zgłębić temat mutingu – o tym już wkrótce osobnej części kursu, w której pokazujemy, jak działa ta funkcja, gdzie warto ją stosować i jakie są jej ograniczenia.
Krok 5: Warunki pracy i montaż – co jeszcze trzeba uwzględnić?
Dobór odpowiedniej kurtyny świetlnej to nie tylko kwestia rozdzielczości czy wysokości urządzenia. Równie istotne są warunki środowiskowe, w jakich kurtyna będzie pracować, oraz sposób jej montażu. Te czynniki mogą decydować o trwałości, niezawodności i łatwości integracji z pozostałymi elementami systemu bezpieczeństwa.
Stopień ochrony IP
Zastanów się, czy kurtyna będzie narażona na:
wilgoć lub opady (np. w myjniach, przetwórstwie spożywczym),
pył lub kurz (np. w przemyśle drzewnym lub cementowym),
kontakt ze środkami czyszczącymi (np. w farmacji, logistyce żywności).
W takich przypadkach należy wybrać model o odpowiednio wysokim stopniu szczelności, np. IP65, IP67, a nawet IP69K dla aplikacji higienicznych.
Temperatura pracy
Każda kurtyna świetlna ma określony zakres temperatury, w jakiej może pracować – zarówno minimalnej, jak i maksymalnej. Standardowy zakres to zazwyczaj od -30°C do +55°C, jednak w przypadku aplikacji narażonych na skrajne warunki – jak instalacje zewnętrzne zimą lub strefy wysokotemperaturowe, np. w piecowniach przemysłowych – warto ten parametr zweryfikować wcześniej, by zapewnić niezawodne działanie urządzenia.
Sposób montażu
Kurtyny można zamontować:
bezpośrednio na ramie maszyny,
na słupkach montażowych (często w zestawach z akcesoriami),
we wnękach lub obudowach ochronnych (dla lepszej trwałości).
Warto uwzględnić też wymaganą odległość montażu od strefy niebezpiecznej – zgodną z normami.
Połączenie z systemem
Na koniec sprawdź:
rodzaj złącza (np. M12, kabel, skrętka),
zgodność z przekaźnikami lub sterownikami bezpieczeństwa,
możliwość integracji z istniejącym systemem automatyki (np. przez PLC).
Podsumowanie
Dobór odpowiedniej kurtyny świetlnej bezpieczeństwa to proces, który wymaga uwzględnienia wielu czynników – od poziomu ryzyka i rozdzielczości detekcji, przez długość pola ochronnego, aż po tryby pracy i warunki środowiskowe. Dopasowanie kurtyny do specyfiki aplikacji to nie tylko kwestia zgodności z normami, ale przede wszystkim realna inwestycja w bezpieczeństwo ludzi i płynność produkcji.
Chcesz mieć pewność, że wszystko zostanie dobrze dobrane?
Skonsultuj się z naszymi inżynierami lub sięgnij po sprawdzone rozwiązania z oferty Telemecanique Sensors – dostępne w wersjach IP69K, z szeroką gamą akcesoriów i gotowością do pracy w nawet najtrudniejszych warunkach.
W kolejnej części...
Pokażemy, jak działa funkcja mutingu – kluczowe rozwiązanie w aplikacjach logistycznych, które pozwala chronić operatorów bez zatrzymywania maszyn. Dowiesz się, kiedy warto ją stosować, jakie są jej typy i jak poprawnie ją zaprojektować.
Sprawdź ofertę kurtyn bezpieczeństwa na naszym sklepie online!
Szeroką oferta kurtyn bezpieczeństwa firmy Telemecanique Sensors dostępna na naszym sklepie online. Zachęcamy również do kontaktu mailowego na adres info@dynamotion.pl!
W razie jakichkolwiek pytań, zapraszamy do kontaktu:
DYNAMOTION Sp. z o.o.
ul. Feliksa Wrobela 5, 30-798 Kraków
info@dynamotion.pl
+12 306 73 90
DYNAMOTION
Nasza firma to zespół inżynierów, który od 2017 roku wspiera klientów w automatyzacji maszyn i procesów pakowania w zakładach produkcyjnych z sektora FMCG. Specjalizujemy się w rozwiązaniach serwonapędowych wysokich wydajności oraz systemach bezpieczeństwa.
